Revolutionary Changes in Polish Criminal Procedure

 

A long awaited and extensive amendment to the Polish Code of Criminal Procedure (Pol. Kodeks Postępowania Karnego, hereafter “CCP”) came into force on 1 July, 2015. The amendments are very significant, changing the whole philosophy of the criminal process in Poland into an adversarial system which is more akin to civil procedure (contrary to the inquisitorial system, customary in many continental European countries).

The aim of the CCP’ was to accelerate the criminal procedure by making the prosecution more efficient on one hand, and by assuring greater preservation of the rights of both the defendant and the victim of crime.

In practice the most revolutionary change is that the court does not initiate the collection of evidence, as it does not play an active part in the trial. It is for the prosecutor to prove the guilt of the accused and conversely, for the accused to prove their innocence. The court then has to consider the evidence and facts of the case before it. The court’s role in the proceedings has become somewhat passive.
Among other changes, the following are worth mentioning:

 

•  The importance of the role of the investigative (pre-court) proceedings is somewhat lessened: its goal is no longer to make a comprehensive assessment of all circumstances of the case to make it easier for the conduct of the proceedings, but rather, to gather evidence in support of an indictment and motions for evidence – the prosecutor will have to undertake more of an active role in the trial, in order to prove his case ;

 

• The most significant change: severe curtailment of the role of the court regarding the submission of evidence. The court’s role in submitting evidence will now be limited to exceptional circumstances (such as a defendant acting in person). Gathering evidence will be in control of the both prosecution and defence, who each now have to prove to the court’s satisfaction ,the defendant’s guilt or innocence ;

 

• The defendant can demand to have a public defender appointed regardless of his financial means ( thus far, only those who were unable to afford an attorney could demand this);

 

• Legal counsel (a separate legal profession in Poland to an attorney) are now allowed to defend clients in criminal cases (until now, it was the sole privilege of attorneys).

 

• Alignment of evidence – an opinion of an expert hired by the defendant (e.g. forensic, medical etc.) – not necessarily appointed by the court, can now be considered as a valid piece of evidence (previously, these were treated as “private documents” and widely considered non-binding by the court).

 

• Increased role of consensual proceedings – in case of lesser crimes, the possibility of an agreement by consent to a court verdict between the parties has been extended.

 

Rewolucyjne zmiany w polskiej procedurze karnej

Długo oczekiwana, szeroko zakrojona nowelizacja polskiego Kodeksu postępowania karnego weszła w życie 1 lipca 2015 r. Zmiany są bardzo znaczące: zmieniają całą filozofię procesu karnego w Polsce na system kontradyktoryjny – typowy dla procesu cywilnego (w odróżnieniu od dotychczas stosowanego, dość powszechnego w kontynentalnej Europie systemu inkwizycyjnego).
Założeniem przyświecającym ustawodawcy przy wprowadzaniu nowelizacji k.p.k. było przyspieszenie procesu karnego, przy jednoczesnym zwiększeniu efektywności ścigania przestępstw oraz polepszeniu sytuacji procesowej i poprawie ochrony praw zarówno podejrzanych i oskarżonych, jak i pokrzywdzonych.

W praktyce najbardziej rewolucyjną zmianą jest to, że od 1 lipca 2015 r. inicjatywa w postępowaniu dowodowym nie leży już w gestii sądu, który przestał być aktywnym uczestnikiem postępowania. To oskarżyciel musi teraz udowodnić winę oskarżonego, natomiast po stronie oskarżonego leży wykazywanie swojej niewinności. Zadaniem sądu jest rozważenie przedstawionego materiału dowodowego i stanu sprawy opisanego przez strony. Sąd stał się pasywny.
do innych wartych wzmianki modyfikacji procedury należą następujące:

 

• zmniejszono rolę postępowania przygotowawczego: obecnie jego zadaniem nie jest już dogłębne rozpatrzenie wszelkich okoliczności sprawy w celu ułatwieni działania sądowi. Od lipca postępowanie przygotowawcze ma na celu zebranie materiału dowodowego dla stworzenia aktu oskarżenia oraz wniosków dowodowych, które mają być przeprowadzone na rozprawie głównej. Prokurator będzie musiał wykazać winę oskarżonego, co oznacza konieczność jego aktywizacji podczas procesu.

 

• Najistotniejsza ze zmian to znaczące zmniejszenie roli sądu w postępowaniu dowodowym. Kompetencja sądu do inicjatywy dowodowej z urzędu została ograniczona jedynie do wyjątkowych okoliczności (np. nieporadność strony niewystępującej z profesjonalnym pełnomocnikiem). Postępowanie dowodowe jest w rękach oskarżyciela i oskarżonego, którzy muszą obecnie przekonać sąd do swojej wersji zdarzeń.

 

• Oskarżony może domagać się wyznaczenia obrońcy z urzędu niezależnie od jego stanu majątkowego (dotychczas tylko osoby niezamożne mogły domagać się wyznaczenia obrońcy z urzędu).

• Radcowie prawni uzyskali prawo do bycia obrońcą (dotąd był to przywilej wyłącznie adwokatów).

 

• Wyrównanie mocy dowodów: opinia „prywatnego” biegłego (zlecona przez oskarżonego) ma mieć taką samą moc dowodową jak zlecona przez sąd lub oskarżyciela (dotychczas tego rodzaju opinie traktowane były jako dokumenty prywatne i w zasadzie uznawane były za niewiążące dla sądu)

 

• Zwiększenie roli postępowań konsensualnych: w przypadku pomniejszych przestępstw możliwość porozumienia pomiędzy oskarżonym i oskarżycielem co do rozmiaru kary została dodatkowo poszerzona.

 

Iwona Tomaszewska, attorney-at-law
Piotr Grochowski, advocate trainee
Gorazda, Świstuń, Wątroba i Partnerzy adwokaci i radcowie prawni
Plac Szczepański 8
31-011 Kraków
Poland
t.: + 48 (0)12 422 44 59
f.: +48 (0)12 422 49 39
www.gsw.com.pl