De bedrieger bedrogen

 

Inleiding

Wie stelt bewijst. Dit is een bekend uitgangspunt in het burgerlijk procesrecht. Dus als u stelt met iemand een overeenkomst te hebben gesloten die de ander betwist, dan dient u dit in principe te bewijzen. Als die afspraken op een of andere manier (papier, mails e.d.) zijn vastgelegd dan wel indien er verschillende getuigen bij zijn geweest kunt u dat bewijs leveren. Maar wat als dat bewijs er allemaal niet is en de andere partij ten onrechte ontkent dat die afspraken zijn gemaakt. Het welles –nietes keert zich dan tegen u, want het bewijs wordt daarmee niet geleverd.

Probleemstelling

Dit komt dagelijks erg vaak voor. Stel dat u dan van dat (telefoon)gesprek heimelijk een bankopname hebt gemaakt of gebeurtenissen hebt gefilmd. Als daarmee afdoende het bewijs wordt geleverd rijst de vraag: mag u dat bewijsmateriaal dan wel gebruiken

Rechtersrecht

De wet regelt deze problematiek niet expliciet. Rechters hebben zich daar wel over uitgelaten. Het antwoord luidt kort samengevat dat u dat bewijs mag gebruiken mits het proportioneel is.

Zo besliste de Hoge Raad al in 1987 dat het enkel zonder toestemming van de gesprekspartner opnemen van een telefoongesprek nog geen inbreuk op de privacy oplevert. Daarvoor zijn namelijk bijkomende omstandigheden vereist. Omdat het daar ging om twee directeuren van een bedrijf die een zakelijke bespreking hadden kon die bandopname worden gebruikt als bewijs.

Ook het gerechtshof Den Bosch oordeelde vorig jaar op vergelijkbare wijze. Ook daar betrof het de vraag wat nu mondeling was afgesproken van welk gesprek ‘stiekem’ een geluidsopname was gemaakt. Het gerechtshof oordeelde dat dit geen strafbaar feit was en ook niet onrechtmatig. Daarbij speelde wel dat het ging om zakelijke partijen waar een aanzienlijk bedrag mee was gemoeid. In het kader van het strafrecht speelt dan nog een rol dat de opname een gesprek dient te betreffen waar degene die opneemt zelf aan het gesprek dient deel te nemen.

Lets verder ging de rechtbank Amsterdam in datzelfde jaar waar het een particuliere wederpartij betrof. De verhuurder verdacht namelijk de particuliere huurder van een woning er van onder te verhuren. Dat laatste was expliciet niet toegestaan. Om deze overtreding te kunnen aantonen had de verhuurder heimelijk een camera geplaatst op een niet voor het publiek toegankelijke plaats en deze gericht op het trappengang als ook de woning. Daar waren gedurende vele dagen wel erg veel vreemdgangers te zien, terwijl in die periode de huurder zelf in geen velden of wegen te bekennen was. De rechtbank oordeelde dat het recht op privacy weliswaar in het gedrang kwam met deze camera maar dat de verhuurder daar wel belang bij had. De camera had echter niet op de woning gericht hoeven te worden en dat gedeelte werd als proportioneel buiten beschouwing gelaten. De rest van de bandopname mocht wel worden gebruikt. Hier speelde de waarheidsvinding een doorslaggevende rol.

Mogen advocaten ook opnames gebruiken?

Voor advocaten geldt in aanvulling op het bovenstaande nog een gedragsregel vanuit hun beroepsgroep (gedragsregel artikel 36). Zij mogen niet heimelijk opnemen. Opnames of meeluisteren mag namelijk alleen als dat op voorhand aan de gesprekspartner is medegedeeld. Als de advocaat deze regel schendt weet hij zich verzekerd van een terechte klacht. Van een gesprek met een advocaat heeft niemand dus een heimelijk opgenomen gesprek te duchten. Daarmee verschuilt de leugenaar zich wel achter deze regel. Om dat bewijs dus toch geleverd te krijgen komt de vraag weer terug bij de niet-advocaat om eventueel gesprekken heimelijk op te nemen.

Conclusie

Indien u denkt dat een gesprek wel eens cruciale informatie zou kunnen gaan bevatten en u vreest dat uw gesprekspartner nadien de inhoud ervan gaat ontkennen of verdraaien kan het verstandig zijn om er een opname van te maken. Dat kan dus zonder medeweten van die gesprekspartner. Echter let op:

1. De waarheid geldt voor beide gesprekspartners. Het kan zich ook tegen u keren.
2. Degene die een gesprek opneemt, dient er zelf aan deel te nemen om te voorkomen dat u strafbaar handelt. Ook de civiele rechter zal dit daarom dan mogelijk eerder als onrechtmatig bewijs betitelen.
3. Het kan worden gehanteerd in zowel zakelijke als particuliere verhoudingen. Echter, naarmate het gesprek een meer zakelijke achtergrond heeft, zal de opname minder snel ontoelaatbaar worden geacht.
4. Het gebruik dient proportioneel te zijn.
5. Realiseert u zich dat uw relatie ten einde is als deze opname wordt gebruikt. Een bedrieger die zich de vrijheid permitteert om achteraf te liegen kan zo achteraf bedrogen uitkomen.

 

For further information, contact:

Frank Linders, Partner

FALCQ Advocaten LLP, Einhoven

e: frank.linders@falcq.nl 

t: +31 40 2310012